Stal wysokowęglowa

Stal stali nierówna. Mogą przekonać się o tym między innymi twórcy noży. Każdy model może być wykonany z innego jej rodzaju. Najpopularniejszym wariantem będzie stal nierdzewna, jednak profesjonaliści zazwyczaj sięgają po wersję węglową. Co wyróżnia stal wysokowęglową? Jakie ma właściwości i czym się charakteryzuje? Dziś skupimy się na pielęgnacji ostrzy wykonanych właśnie z tej odmiany stali. Sprawdź, na czym polega właściwe działanie, by narzędzie służyło przez lata!

 

O materiale słów kilka

Stal wysokowęglowa to nic innego jak stal o wysokiej zawartości węgla, po prostu. Zawiera ona około 0,6 do nawet 1% węgla w swojej strukturze. Gdzie znajduje zastosowanie ten materiał? Cóż, przede wszystkim sprawdzi się on w produkcji ostrych narzędzi — np. noży. Nada się również do wytwarzania sprężyn czy trwałych drutów. Prym wiedzie jednak jako baza do tworzenia narzędzi. Dzięki temu ten gatunek zyskał miano stali narzędziowej. Co jest najistotniejsze w ich produkcji? Najbardziej liczy się tutaj szczególnie wysoka wytrzymałość ostrych krawędzi. Dzięki temu możemy dostrzec ten rodzaj np. we frezarkach. Gdy porównamy stal wysokowęglową do tej średnio- i niskowęglowej, zauważymy kluczową różnicę. Stal narzędziowa jest najmocniejsza i najtwardsza ze wszystkich. Jest też jednak zdecydowanie mniej plastyczna niż pozostałe. Co może wpłynąć na jakość wymienionej stali? Otóż największy wpływ będzie miała siarka, która wywołuje większą jej kruchość. Zanieczyszczenie tym pierwiastkiem może spowodować trudne do zniwelowania zmiany. 

 

Ostrza ze stali wysokowęglowej — charakterystyka

Stal wysokowęglowa jest popularnym surowcem, z którego wykonuje się ostrza noży. Wiele osób uważa, że takie ostrza są najlepsze i idealnie spełniają swoją funkcję. O taki nóż trzeba bardzo dbać i go odpowiednio konserwować. Ostrze ze stali wysokowęglowej ma tendencję do zachodzenia rdzą i niszczenia. Nie należy dopuszczać do takich sytuacji, ponieważ wtedy nóż nie odgrywa swojej roli. Stal wysokowęglowa jest bardzo podatna na rozmaite soki, kwasy owocowe, warzywa oraz wodę. 

Nóż zawsze powinien być czysty, naostrzony i zakonserwowany. Nie trzeba mieć specjalistycznych środków, aby odpowiednio o niego zadbać. W zupełności wystarczą artykuły, które znajdują się w każdym przeciętnym domu. 

 

Rudawy problem, czyli rdza na stali wysokowęglowej

Korozje są powszechną komplikacją, jaka pojawia się podczas użytkowania ostrz ze stali wysokowęglowej. Do typów najbardziej podatnych na rdzę należą między innymi 1095, 1085, 1055 czy A2. Obserwuje się, że te wersje często rdzewieją wyłącznie od leżenia w wilgotnym miejscu. To całkowicie naturalne zjawisko, które po prostu należy przyjąć. Nikogo nie powinien specjalnie zdziwić fakt, że model noża, który dopiero co zakupiliśmy, jest lekko skorodowany. Ostrza wyprodukowane ze stali wysokowęglowej są bardzo wrażliwe na soki — z warzyw bądź owoców. Ba, nawet na zwykłą wodę! Konieczne jest regularne ich czyszczenie i wycieranie do sucha. Kluczowa jest też oczywiście konserwacja, o której przeczytasz poniżej. 

 

Konserwacja noża – kilka sprawdzonych sposobów 

Jak dbać o ostrze, by służyło Ci przez długie lata? Wśród dostępnych sposobów wskażemy te, które są najbardziej przystępne. Sprawdź, jakie to proste i zadbaj o swój nóż.

 

1. Mleczko do czyszczenia

Wspaniałe efekty można uzyskać za pomocą mleczka do czyszczenia. Najpierw należy zwilżyć ostrze wodą, a następnie nałożyć preparat. Po chwili można delikatnie zacząć czyszczenie za pomocą szmatki lub gąbki. Przy tej czynności należy zachować wyjątkową ostrożność i bardzo uważać na dłonie. Łatwo się niefortunnie zaciąć! Po wyczyszczeniu noża należy go dokładnie wytrzeć do sucha. Zakonserwować stal wysokowęglową jest niezwykle łatwo. Mało kto to robi, a daje to naprawdę zbawienne efekty. Pozwala też długo cieszyć się naszym nożem. 

 

2. Olej 

Wystarczy na ostrze nałożyć bardzo cienką warstwę oleju, odczekać nieco czasu i wytrzeć ostrze. Pozostanie na nim cienki film olejowy jako warstwa zabezpieczająca. Raczej należy stosować oleje niewysychające. Po zaschnięciu tworzą lepki, marzący się film na ostrzu, zbierający wszelkie brudy. Najlepsze są te bezkwasowe i dopuszczone do kontaktu z żywnością. Idealny będzie olej kameliowy czy jojoba. Sprawdzi się również ciekła parafina albo dobry olej silikonowy. Może być też olej spożywczy, ale raczej na krótszy okres (te oleje jełczeją). 

 

3. Ocet

Kolejnym domowym sposobem zabezpieczenia jest wytworzenie patyny. Można tego dokonać poprzez zanurzenie ostrza ze stali wysokowęglowej w zwykłym occie. Uważaj na rękojeść — nie każdy materiał jest odporny na działanie tak silnego środka. Ostrze należy umieścić w occie na dwie, maksymalnie trzy godziny. W wyniku reakcji chemicznej powstaje patyna. Wspaniale konserwuje ona nóż, a przy okazji nadaje bardzo ciekawego wyglądu. 

 

4. Ziemniak lub cebula

Jeszcze innym sposobem na poradzenie sobie z rdzą na ostrzu, jest wbicie noża na kilka godzin w ziemniaka lub cebulę. Ziemniaki posiadają kwas szczawiowy, a cebule kwas sulfonowy. Oba działają destrukcyjnie na rdzę. 

 

5. Soda oczyszczona i kwasek cytrynowy

Dobre efekty można uzyskać także za pomocą roztworu sody oczyszczonej i kwasku cytrynowego. Podobne efekty można osiągnąć przy zastosowaniu chlorku żelazowego, coca-coli, musztardy, chrzanu i tym podobnych.

 

Zasady użytkowania noży ze stali wysokowęglowej

Jesteś posiadaczem ostrza wykonanego ze stali wysokowęglowej? Jeśli tak, musisz pamiętać o kilku ważnych regułach dotyczących jego użytkowania. Jedną z nich jest unikanie krojenia produktów, które zawierają w sobie naturalne kwasy. Jak wspomnieliśmy, ten rodzaj stali jest wrażliwy na soki. Podczas pracy jak najczęściej wycieraj i przemywaj ostrze. Nigdy nie zostawiaj brudnego lub mokrego noża! Po skończonym zadaniu dokładnie go umyj i osusz. Tego typu narzędzia są na tyle czułe, że najlepiej jest unikać dotykania klingi palcami. Ewentualne odciski starannie wycieraj. Pozostawienie ich wiąże się z potencjalnym pojawieniem się ogniska rdzy. Gdy ostrze lekko zmieni barwę, nie przejmuj się — to normalne. Jeśli przez dłuższy czas nie będziesz korzystać z noża, starannie go zabezpiecz. Możesz wykorzystać w tym celu olej roślinny lub gazetę, którą owiniesz narzędzie. Przechowuj też ostrze z dala od wilgoci. 

 

Dlaczego tak ważna jest odpowiednia konserwacja? 

Niezależnie od wybranej metody czyszczenia ostrza, za każdym razem należy poddać go konserwacji. Inaczej będzie cały czas zachodzić rdzą. Niezwykle istotne jest również dokładnie wysuszenie ostrza po każdym użyciu. To zminimalizuje ryzyko zniszczenia. Ostrze ze stali wysokowęglowej jest trwałe i praktyczne i łatwo je naostrzyć. Jednak żeby taki nóż długo nam służył, należy pamiętać jak się z nim obchodzić.

 

Stwórz swoje własne dzieło z użyciem stali!

Gotowe noże są spektakularne, jednak najbardziej cieszą samodzielnie wykonane ostrza. Stal węglowa jest popularnym i przystępnym materiałem. Nóż staje się niepowtarzalny, gdy własnoręcznie wykonamy na jego powierzchni ciekawy damast. Powstaje on poprzez skuwanie ze sobą różnych gatunków stali, w tym stali wysokowęglowej. Ostrze z tego typu stali jest więc wyjątkowo trwałe. Możesz wybrać klasyczną stal narzędziową do pracy na zimno. Idealna będzie np. wersja Bohler K110 (D2). A może zainteresuje Cię stal narzędziowa węglowa O1 walcowana na gorąco? Tradycyjne damasty są wykonywane właśnie ze stali węglowej. Wykuwanie, szlifowanie, obróbka według preferencji — stwórz swoje własne ostrze!